De klimaatcrisis en de ontwikkeling van de steden stellen de mobiliteit voor nieuwe uitdagingen, waarbij de innovatie gericht moet zijn op de gebruiker en zijn verwachtingen. De MaaS (Mobility as a Service) combineert ecologisch bewustzijn en intermodaliteit, met een vernieuwende ervaring voor de bewoners van de steden van de toekomst. Dit hybride ecosysteem biedt oplossingen voor stedelijke, milieu- en energieproblemen en combineert software en hardware om de kaarten opnieuw te schudden en de mobiliteit zoals we die kennen volledig te vernieuwen.
MaaS, de oplossing voor de mobiliteit van de toekomst?
Een digitale innovatie: concept en objectieve
De Maas (« Mobility as a Service ») is eerst en vooral een manier om de trajecten van de gebruikers makkelijker en vlotter te laten verlopen. Het transportaanbod van een stad (openbaar vervoer, selfservice, sharing, free-floating. verhuur van lange duur…) is steeds rijker en in constante verandering, met voortdurend new entry’s. In dit aanbod, verschillen van prijs, tijd, beschikbaarheid, functionaliteit, in functie van het uur en het weer…
De MaaS stelt de gebruiker in staat te beschikken over verschillende diensten om transportmiddelen te kiezen, te gebruiken en te combineren tijdens de fasen van zijn reis (informeren, reserveren, browsen, zich abonneren, betalen, aanbevelen…). Om dit te doen legt MaaS het verband tussen het fysische aanbod (alle voertuigen) en het digitale aanbod (applicaties en gebruiksplatforms), gericht op de ervaring van de gebruiker. De mobiele applicaties MaaS vermenigvuldigen zich en hebben massief betrekking op de middelgrote en grote steden die het belang van deze diensten integreerden om de mobiliteitsgewoonten van de burgers te veranderen.
Uitdagingen en voordeel van de MaaS
Een van de belangrijkste uitdagingen van de MaaS voor de steden berust vooral op het feit dat de toegang tot de zachte mobiliteit bevorderd wordt, d.w.z. tot elk transportmiddel dat milieuvriendelijk is en waarbij het gebruik van de individuele auto’s beperkt wordt, maar ook door de verplaatsingen van de burgers in de steeds meer overvolle steden te vergemakkelijken.
Deze dienstvoorzieningen stellen de professionals van de mobiliteit in staat om het aantal gebruikers te vergroten en persoonsgegevens te verzamelen. Een analyse en beter inzicht in de mobiliteitsgewoonten, verwachtingen van de gebruikers en de prestaties van de voertuigen, essentieel voor de ontwikkeling van hun activiteit
- Een verfijnde kennis van de gewoonten van de gebruikers;
- Een verbetering van de diensten aangeboden aan de reizigers;
- Een meer gerichte keuze van de transportmiddelen;
- Een grotere gebruikspercentage van de verschillende voorgestelde transportmiddelen.
Dankzij MaaS, moeten de steden van de toekomst een model terzijde leggen dat eens gericht was op de persoonswagen, om de gewoonten van de burgers te veranderen (in de stad, legt 40% van de trajecten met de auto minder dan drie kilometer af) en nieuwe automatismen te ontwikkelen. Dankzij dit concept kan in Frankrijk de doelstelling van ecologische transitie in 2024 gehaald worden, waarbij men aan de fiets de belangrijkste rol wil toekennen voor de verplaatsingen van de burgers. De Wet van de Oriëntatie van de Mobiliteit gaat deze richting uit door alle informatie van het openbaar en private mobiliteitsaanbod toegankelijk te maken en door de invoering van multimodale ticketservices te bevorderen.
Oorsprong en ontwikkeling van MaaS in Frankrijk
Het concept ontstond in 2017 in Helsinki. De applicatie « Whim », ontworpen door de Finse startup « Maas Global » stelt de burgers dus in staat zich vlotter en voordeliger te verplaatsen in de stad met het voorstel verschillende transportmiddelen te combineren.
In Frankrijk, hebben de gemeenten en nationale spilfiguren het belang en de mogelijkheden van deze nieuwe vorm van mobiliteit goed begrepen om zich volledig te integreren in de zachte mobiliteit en op lange termijn de overgang naar de Smart Cities te realiseren. De Franse spoorwegen (SNCF) en de RATP hebben dus beslist lokale initiatieven in te voeren met de steun van de gemeentebesturen.
Dankzij de applicatie « Star » in 2018 ingevoerd door Keolis, een filiaal van de SCNF, combineerden Dijon en Rennes fiets, bus, car-pooling en metro, met aanduiding in real-time van de beschikbaarheid van de parkeerplaatsen in de stad. Gelijkaardige applicaties zijn ingevoerd in meer steden in Frankrijk; in Annemasse is er « TAC mobilités » of nog « Moovizy » in Mulhouse en Saint-Etienne. « Star », « Moovizy » en « TAC mobilités » stellen de reizigers één enkele applicatie voor om trajecten voor te bereiden, om de volgende overgangen op andere transportmiddelen te raadplegen of om de uren te raadplegen.
Moovizy, de eerste applicatie, zogenaamd « Maas » in Frankrijk (downloadbaar op de « store » IOS en Android) stelt de gebruikers voor hun trajecten te berekenen vanaf een uniek platform. Dit platform biedt complete informatie over, onder meer, de beschikbare transportmiddelen, gebruiksvriendelijk en boordevol opties. Moovizy behelst het openbaar vervoer van Saint-Etienne en Lyon, het aanbod van fietsen « Vélivert », de auto, taxi’s, carsharing en carpooling.
Zelfs als de applicatie relatief aan ongeveer 25.000 regelmatige gebruikers in de hele agglomeratie hen nog niet in staat stelt hun trajecten hier rechtstreeks te betalen, wordt evenwel de mogelijkheid geboden om het verkeer van bus en tram in de stad in real-time te volgen, de storingen en omleidingen omwille van werken of weginformatie te kennen… Aan de hand van deze gegevens, biedt de applicatie meer alternatieve parcours, in geval van problemen
In Dijon en Rennes, biedt « Star » aanbevelingen omtrent het itinerarium (met een schatting van de transportduur), de tijden in real-time van de verschillende transportmiddelen, met een ludieke functie zoals de aanduiding van de weersvoorspellingen, verkeersinfo en transporttips. Het platform “Tac mobilités”, ontwikkeld door Annemasse, groepeert nagenoeg dezelfde eigenschappen als die eerder gezien. Het is momenteel evenwel allen mogelijk bustickets te kopen, maar de groep RATP hoopt de applicatie in de toekomst uit te breiden.
Hoewel de spilfiguren van MaaS nog niet zo talrijk aanwezig zijn, groeit het aantal initiatieven op deze aanlokkelijke markt. Volgens de Franse groep Transdev ” Is de omzet relatief aan het openbaar vervoer in Frankrijk goed voor zo’n 25 miljard euro, die van de mobiliteit zes keer zoveel.”
Wat zijn de bedreigingen van de MaaS?
Een van de grootste risico’s in de grote steden is beslist het alleenrecht van de webreuzen, de potentiële leiders van de sector, een gevaar voor de traditionele leiders of new entry’s die dreigen te verdwijnen. Het gebied blijft dus open met vaak lokale oplossingen die nog niet het hele grondgebied veroverden. De spilfiguren die streven naar leiderschap zijn dus nog maar net uit de startblokken. Het tweede risico is de toename van de problemen verbonden met de bescherming van de persoonsgegevens en afgeleiden. De applicaties MaaS verzamelen immers min of meer gevoelige gegevens over de gebruikers, de trajecten, de betalingen en zijn bijgevolg verplicht deze verwerking van deze gegevens te beschermen en te respecteren.
Naast de dreigingen die doen denken aan die van de digitale diensten in het algemeen, speelt MaaS ruimschoots in op de steeds veranderende verwachtingen van de gebruikers, zonder het probleem van de huidige klimaatcrisis over het hoofd te zien. Heus instrument om de manier van verplaatsing van de burgers te veranderen, met het oog op een intelligente, multimodale, groenere en persoonlijker mobiliteit die toegankelijk is voor iedereen. De MaaS is dus onmisbaar voor een stad begaan met het welslagen van het mobiliteitsbeleid.